ဘီပိုးအေၾကာင္းသိေကာင္းစရာ

(ဘီ)ပိုးဆိုတာ Hepatitis B virus (HBV) ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးကိုေခၚၾကတာပါ။
သူ႔ေၾကာင့္ျဖစ္ရတဲ့ Hepatitis B ဟာ အျဖစ္မ်ားတဲ့ အသဲကူးစက္ေရာဂါ
အျပင္းစားျဖစ္တယ္။ သမိုင္းေၾကာင္းပါေျပာရရင္ သီေပါမင္း ပါေတာ္မူတဲ့ ၁၈၈၅
ခုႏွစ္ကစျပီး ကပ္ေရာဂါအသြင္ စျဖစ္ခဲ့ပါသတဲ့။ ပိုးက ေသြးထဲကို တနည္းနည္းနဲ႔
ေရာက္လာျပီး ကိုယ္ထဲက အရည္ေတြထဲထိ ၀င္လာတာ ျဖစ္တယ္။ တကမာၻလံုးဆိုရင္ ၃ ေယာက္မွာ
၁ ေယာက္ရွိႏိုင္တယ္။ အဲဒီထဲက ၇ ေယာက္မွာ ၁ ေယာက္က နာတာရွည္ အဆင့္
ရွိႏိုင္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ “ႏူရာ ၀ဲစြဲ” ဆိုသလို ဆင္းရဲၾကတဲ့ အာရွ၊ အာဖရိကနဲ႔
ေတာင္အေမရိကမွာ ပိုျဖစ္ေနပါတယ္။

ဘယ္လိုလုပ္ ကူးပါသလဲေမးရင္ AIDS နဲ႔အတူတူပါဘဲ။ ေသြးသြင္းတာ၊ ေသြး-ေသြးခ်င္းထိတာ
(ေသြးကိုကိုင္ရင္ Latex or plastic လက္အိတ္ မသံုးတာ)၊ ပိုးသန္႔မထားတဲ့
ေဆးထိုးအပ္သံုးတာ၊ အကာကြယ္မဲ့ လိင္ဆက္ဆံတာ (ကြန္ဒြန္ မသံုးတာ)၊ ေရာဂါရွိတဲ့
မိခင္ကေန ေမြးလာတဲ့ကေလးဆီ ကူးတာေတြျဖစ္တယ္။ သတိထားေစခ်င္တာက ေသြးသာမဟုတ္ပဲ၊
ကိုယ္မွာရွိတဲ့ အရည္ေတြထဲမွာလဲ ပိုးရွိေနမွာမို႔ လိင္ဆက္ဆံတာနဲ႔
ကူးရတာျဖစ္ပါတယ္။

အေသးစိတ္ေျပာရရင္ နားကပ္ လဲ၀တ္တာ၊ ႏုတ္ခမ္းေမႊးရိတ္တဲ့ဒါး၊ သြားတိုက္တံ၊
လက္သဲညွပ္ တြဲသံုးတာ၊ ဆံပင္ညွပ္ဆိုင္၊ အလွျပင္ဆိုင္က တခါသံုးဒါး မသံုးရင္လဲ
ကူးႏိုင္တယ္။ ဆြဲေဆာင္မႈရွိခ်င္လြန္းလို႔ (တက္တူး) အရုပ္ ထိုးသူေတြ၊ ဟိုေနရာ
ဒီေနရာ ကြင္းတပ္သူေတြ အႏၲရာယ္ကို ျမင္ေစခ်င္ပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ အစိုးရိမ္ မလြန္ပါနဲ႔။ ပိုးရွိေနသူက ခ်က္ျပဳတ္တာ စားမိလို႔ မကူးပါ။
လက္တြဲလမ္းေလ်ာက္လဲ မကူးပါ၊ ႏွာေျခ၊ ေခ်ာင္ဆိုးတာနဲ႔ မကူးပါ။
တအိမ္ထဲအတူေနယံုနဲ႔လဲ မကူးပါခင္ဗ်ား။

ဒီပိုး၀င္လာရင္ တျခားပိုးေတြ၀င္လာတဲ့အခါ လုပ္သလို ခႏၶာကိုယ္က
ခံျပီးတိုက္ထုတ္ပါတယ္။ ကိုယ္ကႏိုင္ရင္ ျပီးျပီး ေပ်ာက္ေပ်ာက္ ျဖစ္သြားေရာ။
ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ (အင္တီေဘာ္ဒီ) လို႔ေခၚတဲ့ ခံႏိုင္စြမ္း (နားလည္္လြယ္ေအာင္
ေျပာရရင္ အတြင္းအား ေပါ့ဗ်ာ) ရလာလို႔ပါ။ ေနာက္ထပ္ (ဘီ)ပိုး၀င္လာတဲ့အခါ
ဒီဓါတ္ကေန ျပန္တိုက္ျပစ္ပါမယ္။

၀တၳဳဇာတ္ေၾကာင္းေရးသလို တက္လိုက္ က်လိုက္ ေျပာျပရေတာ့မွာဘဲ။ ၆ လၾကာလို႔
မႏိုင္ရင္ေတာ့ နာတာရွည္ အသဲေရာဂါ ျဖစ္ပါျပီ။ စိတ္သက္သာရဘို႔တခုကေတာ့ ၉၀% ေသာ
က်န္းမာတဲ့လူၾကီးေတြဟာ နာတာရွည္ ျဖစ္မသြားၾကပါဘူး။ ကေလးေတြက ကံမေကာင္းၾကပါ။
ငယ္ေလ မခံႏိုင္ေလ၊ သိပ္ငယ္လို႔ကေတာ့ ၉၀% မခံႏိုင္ၾကပါ။ နာတာရွည္ ျဖစ္တိုင္းလဲ
လူက လူေကာင္းလို အၾကာၾကီး ေနႏိုင္ပါတယ္။ ေနႏိုင္တယ္ဆိုျပီး ေပါ့လို႔ေတာ့ မရပါ။
ေရာဂါလကၡဏာသာ မရွိတာ ပိုးက အသဲကို တစစနဲ႔ ဖ်က္ဆီးေနပါျပီ။

သူ႔ေၾကာင့္ အသဲေျခာက္ေရာဂါ၊ ဒါမွမဟုတ္ အသဲကင္ဆာ ဆက္ျဖစ္တတ္လို႔ ဆိုးလြန္းပါတယ္။
အသဲက လိုသေလာက္ မလုပ္ႏိုင္ေတာ့ခ်ိန္ ေရာက္ရင္ေတာ့ ေသရေတာ့မွာပါ။

အသဲဆိုတာ အေတာ္အလုပ္လုပ္တဲ့အဂၤါျဖစ္ပါတယ္ ။ စားလိုက္တဲ့အစာထဲက အဆီ နဲ႔ ဆီေတြကို
အစာေျခေပးတယ္။ ဒီလိုလုပ္ႏိုင္ဘို႔ (ဘိုင္းလ္) အစာေျခအရည္ထုတ္ေပးတယ္။
စိမ္းစိမ္း၊ နက္နက္၊ ခါးခါး အရည္ကို ေျပာတာပါ။ တေန႔တာ ရတာနဲ႔သံုးတာထဲက ပိုတဲ့
အား(အင္နာဂ်ီ)ကို သိုေလွာင္ေပးထားတယ္။ အဆိပ္အေတာက္ပါလာရင္လဲ ဖယ္ရွားေပးတယ္။
ေနာက္ျပီး (ကိုလက္စတီေရာ)၊ ေသြးခဲေစတဲ့ပစၥည္း၊ ပရိုတင္းေတြကို သူကေန
ထုတ္လုပ္ေပးပါေသးတယ္။ ဒီလို မ်ားလြန္းတဲ့ အလုပ္ေတြ ၂ ရက္ေလာက္
အလုပ္မလုပ္ေတာ့ရင္ လူဟာ ေသရေတာ့မွာပါ။ ဇာတ္နာျပီေပါ့ဗ်ာ။

(ဘီ)ပိုး စ၀င္လာခ်ိန္မွာ တုပ္ေကြးလိုဘဲ နဲနဲဖ်ား၊ ကိုက္ခဲ၊ အစာမစားခ်င္
ဆိုတာေလာက္သာ ခံစားရပါတယ္။ ရွာရွားပါးပါး ဆိုပါစို႔ ၁% ေလာက္သာ မ်က္စိ၀ါ၊
ဆီး၀ါ၊ အန္ခ်င္ ဆိုတဲ့ ခပ္ျပင္းျပင္း ခံစားရတတ္ပါတယ္။ သတိထားရေတာ့မဲ့
နာတာရွည္အဆင့္ ေရာက္ရင္ ေစာေစာက ကၡဏာေတြ မရွိေတာ့ပါ။ မေပါ့ပါနဲ႔။

ေသြးစစ္ရင္ အေျဖ ၃ မ်ိဳးထြက္ႏိုင္ပါတယ္။
HBsAb ေတြ႔ရင္ ဒီလူ ကံေကာင္းတယ္။ ခံႏိုင္အားရွိေနျပီ။ သူမ်ားကိုလဲ မကူး၊
ကာကြယ္ေဆးလဲ မလိုဘူး။
HBsAg ေတြ႔ရင္ ေသြးထဲမွာ ပိုးရွိေနျပီ။ ၆ လၾကာရင္ တခါထပ္စစ္ပါ။ ေရာဂါျပီးသြားတာ
ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။
HBcAb ေတြ႔တယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ကူးစက္ခံေနရျပီမို႔ အသဲအထူးကုဆရာ၀န္နဲ႔
တိုင္ပင္ရပါေတာ့မယ္။

ဆရာ၀န္ဆီေရာက္ျပန္ေတာ့ တခ်ိဳ႕က ေဆးကုေပးဘို႔ မလိုပါ။ ၆ လတခါ ၁ ႏွစ္တခါ
ျပန္ျပပါ။ ရိုးရိုးသားသား ေျပာရရင္ ေပ်ာက္သြားေအာင္ ကုတဲ့ေဆး မရွိေသးပါ။
ဆရာ၀န္က အနားခိုင္းပါမယ္။ အစာေကာင္းေကာင္း စားခိုင္းမယ္။ ေရမ်ားမ်ား
ေသာက္ခိုင္းမယ္။ ေဆးလိပ္၊ အရက္ျဖတ္ခိုင္းမယ္။ တျခားေနမေကာင္းထိုင္မသာျဖစ္ရင္
ေသာက္ရမဲ့ေဆးကို ၾကြမ္းက်င္တဲ့ ဆရာ၀န္နဲ႔ တိုင္ပင္ျပီးမွ ေသာက္ဘို႔သင့္ပါတယ္။
သိတဲ့အတိုင္း ေဆးမွန္သမွ် တိုင္းရင္းေဆးျဖစ္ျဖစ္ မေကာင္းက်ိဳးဆိုတာ ရွိတယ္။
မေကာင္းတာ မွန္သမွ် ေျခဖ်က္ေပးမဲ့ အသဲက မေကာင္းဘူး မဟုတ္ပါလား။

(ေအ) ကာကြယ္ေဆး ထိုင္းခိုင္းခ်င္ ခိုင္းပါလိမ့္မယ္။ (ေအ)ေရာ (ဘီ)ပါ ေရာထားတဲ့
ကာကြယ္ေဆး (Twinrix) လဲ ရွိေနပါျပီ။ အရက္ကလြဲလို႔ အထူးေရွာင္ရန္
ေဆာင္ရန္မရွိပါ။ အာဟာရျပည့္ျပီး မွ်တတဲ့အစာ ေကာင္းေကာင္း စားသင့္ပါတယ္။
အဆီနဲရင္ ပိုေကာင္းပါတယ္။ အဆီခ်က္မဲ့စက္က ပ်က္ေနတယ္ မဟုတ္လား။

(ဘီ)ပိုးဟာ HIV ထက္ အဆ ၁၀၀ ပိုျပီး ကူးစက္တတ္လို႔ သိထားရပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္
ကာကြယ္ေဆးကို အားကိုးၾကပါ။ ကာကြယ္ေဆးကို ၃ ၾကိမ္ ၃ ခါတိတိ ထိုးရပါမယ္။
ပဌမတခါထိုးျပီး ေနာက္ ၁ လမွာ ဒုတိယ၊ ေနာက္ ၅ လ မွာ တတိယ။

ေမြးစကေန အသက္ ၁၈ ႏွစ္ေအာက္ေတြကို ကာကြယ္ေဆး ေသျခာေပါက္ ထိုးေပးသင့္ပါတယ္။
လူၾကီးေတြထဲကဆိုရင္ ေဆးရံု-ေဆးခန္းမွာ အလုပ္လုပ္သူေတြ၊ ေထာင္မွာ အလုပ္လုပ္သူနဲ႔
ေထာင္က်သူေတြ၊ မူးယစ္ထိုးေဆး သံုးသူေတြ၊ လိင္တူ ဆက္ဆံသူေတြ၊ က်ား-မ
ဆက္ဆံဘက္မ်ားသူေတြ၊ ခႏၶာကုိယ္ရင္းျပီး လုပ္ကိုင္ရသူေတြ၊ မိသားစုအတူေနထဲက တေယာက္
ေယာက္မွာ ပိုးရွိေနရင္၊ ကာကြယ္ေဆး ထိုးေပးသင့္ပါတယ္။ ကိုယ္၀န္ေဆာင္မိခင္က
ပိုးရွိေနရင္ ကေလးကို ေမြးျပီးျပီးခ်င္း ကာကြယ္ေဆးနဲ႔ HBIG ဆိုတဲ့ေဆး ထိုးပါေလ။
ပိုး၀င္ျပီးသူမ်ားကေတာ့ ကာကြယ္ေဆး မလိုေတာ့ပါ။ မထူးလို႔ပါ။

(ဘီ)ပိုးရွိသူကို ေဆးေပးတာဟာ အသဲေျခာက္တာနဲ႔ ကင္ဆာအဆင့္ ေရာက္မသြားဘို႔သာ
ရည္ရြယ္ႏိုင္တာပါ။ WHO အဆိုအရေတာ့ Interferon နဲ႔ Anti-viral Agents
ေဆးေတြျဖစ္ပါတယ္။ ေဆးေစ်းကေတာ့ ေခါင္ခိုက္ေနဆဲပါ။

ကင္ဆာကေတာ့ ေရာဂါနာမယ္တပ္ျပီး ၆ လ ထက္ အသက္မရွည္ပါ။ အသဲေျခာက္တာဆိုရင္ေတာ့
ေနာက္ဆံုး ဆရာန္မ်ား လုပ္ေပးႏိုင္တာကေတာ့ Liver transplantation
အသဲအစားထိုးေပးတာပါဘဲ။ သိတဲ့အတိုင္း ဒီအဆင့္ဟာ အင္မတန္ ကရိကထမ်ား၊
ေငြကုန္ေၾကးက်မ်ား၊ ရာသက္ပန္ လူနာၾကီးဘ၀ကို ေရာက္သြားရတာမ်ိဳးပါ။

အသဲေကာင္းၾကပါေစ။